NASA’nın yeni teleskobu TESS’in milyonlarca kilometre uzaklıkta yer alan gezegenleri nasıl bulacağını ve bu gezegenlerin incelenmesi için gerekli bilgileri nasıl elde edeceğini biliyor musun? Aslında işin sırrı yalnızca ‘ışıklara’ dikkat etmekte gizli.
NASA, Hubble’dan çok daha iyi bir teknolojiyle donatılmış olan TESS’in ilk fotoğraflarını yaklaşık 2 ay içerisinde göndereceği bilgisini paylaştı. Uzayın derinliklerine, evrenin kalbine bakacak olan gelişmiş teleskop, Dünya’ya benzer yapıya sahip ve kendi yıldızının yaşanabilir bölgesinde bulunan öte gezegenler arayacak. Peki ortalama bir buzdolabı büyüklüğündeki teleskobun nasıl evrenin en uzak köşesindeki gezegenleri görmesi ve gezegenler hakkında bize bilgi vermesi bekleniyor?
Bilim insanları uzaydaki teleskopları (en azından gezegen avcılarını) direkt olarak gezegenlerin atmosferinden içeriye bakmak için kullanmaz. Elbette bu çok daha kolay olurdu, ancak evrenin devasa olduğu göz önünde bulundurulduğunda bunu yapmanın ne kadar zor olduğu anlaşılıyor. Gezegenlerin yakınına gidip onları incelemek yerine, teleskoplar çok zekice bir yönteme başvurur: Işık değerlerini ölçer. Bilim insanlarının aradığı gezegenler, yani öte gezegenler, farklı bir yıldız etrafında dönen gezegenlere verilen isimdir. Bu gezegenler, evrenin en uzak köşelerinden ışığını bizlere kadar ulaştırabilen yıldızlarının etrafında döndüğü sırada gelen ışığın çok az da olsa (ortalama yüzde 5 civarında) miktarının azalmasına neden olur. Işık miktarındaki azalma oranı ve gezegenin yıldız önünden geçiş hızı ölçülerek gezegenin boyutu, yıldızından uzaklığı ve hatta atmosferinde hangi gazların çoğunlukta olduğu hakkında bilgi edinilebilir.
https://giphy.com/gifs/space-nasa-exoplanets-HkReZ3Mt0LOEw
TESS’in kaç gezegen bulması bekleniyor?
Tüm görüş alanını fotoğraflayacak ve incelenmesi için NASA’ya gönderecek olan TESS, 2 sene içerisinde gördüklerinin %85’ini, yani yaklaşık 20 milyon yıldızı fotoğraflayacak. Elbette bilim insanlarının teleskoptan gelen verileri incelemesi seneler sürecek. Teleskobun tüm ömrü boyunca Dünya’ya benzer boyutlara ve yörüngeye sahip yaklaşık 50 gezegen bulacağı tahmin ediliyor. Bu gezegenlerde canlılığın bulunma ihtimalinin diğer gezegenlere kıyasla çok daha yüksek olduğu biliniyor.