Bilim insanları, dünyanın en büyük su altı mağarasını inceledikleri sırada insan yapımı eserler, kalıntılar ve nesli tükenmiş hayvanlara ait olan fosiller buldu. Bulguların sular altında olan bu bölgeye nasıl ulaştığı henüz bilinmiyor.
Yaklaşık 400 kilometre uzunluğa sahip olan Sistema Sac Actun isimli en büyük su altı mağara sistemini araştıran bilim insanları, Maya uygarlığına ait olan kalıntılarla ve nesli tükenen hayvanların fosilleriyle karşılaştı. Günümüzde tamamen sular altında olan mağaralara bu kalıntıların ve insan yapımı eserlerin nasıl ulaştığı henüz tam olarak bilinmiyor, ancak bilim insanlarının bazı tahminleri mevcut.
Mağarada, dev tembel hayvanı ve proto-elephant olarak adlandırılan canlıların fosilleri bulundu. Bunun yanı sıra yanmış insan kemikleri, seramikler, çeşitli eşyalar ve Maya savaş tanrısı ve ticaret tanrısı adına inşa edilmiş tapınaklar da mağaradaydı. Bilim insanları bir zamanlar bu mağaraların daha sığ olduğunu, bazı dönemlerde suların çekilmesiyle birlikte kuraklık yaşayan yerel halkın mağaralara gelerek avlandığı, su ihtiyaçlarını karşıladığını düşünüyor. Kalıntıların bundan ötürü mağara sisteminde yer aldığı konusunda tahminler mevcut. Ancak dev tembel hayvanların ve proto-elephantların Maya uygarlığından çok daha önce bu bölgelerde yaşadığı biliniyor. Örneğin bulunan dev tembel hayvanın 15 bin yıl önce o bölgede yaşamını kaybettiği belirlendi. Bu da bölgenin uzun bir süre su üstünde bulunduğunu, kısa bir sürede su seviyesinin oldukça yükselmesiyle mağaranın su altında kaldığını gösteriyor.
Bölgede 120’den fazla kalıntının yer aldığını söyleyen bilim insanları, kalıntıların tamamen farklı dönemlere ait olduğunu ve bu nedenle bölge tarihinin hala gizemini koruduğunu paylaştı. Bölgenin en dikkat çeken kalıntılarından birisi kalkerle kaplı 9000 yaşındaki kafatası.