“Her insan bir gün yeniden peri masalları okuyacak kadar büyümeyi başaracaktır.”
C.S.Lewis böyle derken aslında demek istediği hayal edebilme yetisinin yetişkinlik kisvesi altında ne yazık ki solup gitmesi problemidir. Somut olan her şey ve gerçeklik, evrimini tamamlamış olan insan için müthiş bir olay değildir. Çünkü zaten duyularımız bunları algılamak için yaratılmıştır. Ancak zihnin görmedikleri üzerine düşünmeye başlaması bambaşka bir olaydır. İşte o, icat, keşif, aşk, sevgi, hüzün ve bildiğimiz tüm duygulara çok yüksek bir seviyede sahip olmak demektir. Çoğu insan üzüntülerini bile yüzeysel yaşar. Bu, biz insanların gerçeklik adındaki muhteşem esere yaptığı en büyük saygısızlıktır.
Distopyalar Neden Güç Kazanıyor?
Son dönemlerde distopya ve fantazi türündeki eserleri hem oyun ekosisteminde hem de filmlerde ve dizilerde bolca görmeye başladık. Bunun en önemli sebeplerinden biri de Spielberg’ün kanımca en iyi fantastik distopya işlerinden biri olan “Ready Player One” filminde anlattıklarıdır. Yani nüfusu süratle arttığı için artık daha az yerde yaşamak zorunda kalan insanoğlunun sistemler içinde kaybolarak, kendi olamadıkları ve buna fırsat bulup, nefes alamadıkları düzen içerisinden kaçış arayışları. Bu kaçış arayışlarının bizi götürdüğü en iyi kapı hiç şüphesiz oyunlar ve diğer tüm içerikler. En başta da oyun ekosistemi bize kendimiz olmak için veya istediğimiz “o” kişi olmak için sınırsız bir dünya vaat ediyor. Yeni insan gerçekliği de bu yöne doğru inanılmaz bir hızla ilerliyor.
Distopyaların güç kazanmasının sebeplerinden biri de bu. İnsanlar artık geleceklerinin neye benzeyebileceği konusunda daha endişeli. Bu konuda daha fazla şey düşünmeye başladı. Tüm modern sistemlerin çöktüğü ve yeniden ilkel dönemlere dönerek, kabileler olarak mı yaşamaya başlayacağız? Yoksa zenginlerin ele geçirdiği bir düzen içerisinde onların kölesi olan büyük kalabalıklar arasında önemsizleşecek miyiz? Ya da belki sosyal grupları kontrol etmek için belli bölümlemeler getirecek yeni sistemler. Bu alanlar içinde kalmamızı isteyerek, sistemin, yürümesini isteyecek. Dahası dünyanın ekolojik düzenin bozulma ihtimali de artık çok daha büyük bir tehlike. Mesela ya küresel ısınma bizi başka gezegenlere taşınmaya zorlarsa? Belki de sadece ardından buzul çağının geleceği bir dönem yaşıyoruz ve hepimiz Nuh’un gemisinin bulup bizi kurtarmasını bekliyoruz? Bunlar sürekli olarak çoğaltılabilir öngörüler. Fakat bunları ortaya çıkarmak için de fantazyadan yararlanmak şart.
Açlık Oyunları, Labirent, Uyumsuz, V for Vendetta, Snowpiecer, 5. Dalga, Damızlık Kızın Öyküsü, Azınlık Raporu ve dahası bize distopyanın en güzel örneklerini sunarken, aslında nasıl da şüpheyle düzene ve gerçeğe yaklaştıklarını söylemeye devam ediyor. Distopya bu kadar güçlenmişken fantazya da güçlendi elbette. Son dönemlerde en iyi fantastik kurgu serilerini hem oyunlarda hem de tv’de ve dijital platformlarda görmeye başladık. Witcher, His Dark Materials, Alita, Marvel evreni ve daha bir çokları gibi, işte o olmak istediğimiz kişiler için başka dünyalara taşıyan hikayeler olmaya başladı. Artık daha çok ilgi görmelerinin sebebi de başta dediğim gibi gerçekliğin boğuculuğundan artık süratle kaçmak isteyen kalabalıkların çoğalması elbette.
Peki Kitaplarda Durum Nasıl ?
Son dönemlerde kitaplarda da aynı hızda bir artış oldu. Bundan on sene önceye kadar Tolkien’in Yüzüklerin Efendisi serisini bile zar zor bulurken, şu an raflar fantastik kurgu serileriyle dolup taştı. Harry Potter dünyasının yankılarının da bu alana faydasını görmezden gelmek zor. Ancak asıl olan artık nesillerin bu alanı eski nesillere nazaran daha çok kazıyor olmaları. Yeni yazarlar, Türk fantastik kurgu eserleri bile çıkmaya başladı.
Kitapların avantajlarından biri de distopya ve fantazya evrenlerini bir arada tutabiliyor olmaları. Mesela, en son “Fener Adası Maceraları” adındaki kitap serisinde distopik bir düzenin, dünyanın kurulu düzenin ardından gelen bir sistemin hikayesi anlatılırken, aynı zamanda mitolojik fantastik kurgulardan da yararlanılıyor. Bu sayede hem dünya adına bir gelecek hayal edebilirken, maceranın hikayeyi daha da yükseğe taşımasına yardım edilmiş. Bulmak istediğiniz his neyse, onu bulabilmeniz için geniş bir dünya tasarlanmış. Artık hepimizin duyduğu ihtiyaç gibi.