Bilim insanları, fillerdeki sıra dışı bir ‘ölü genin’ kanser hücresi saptadığı anda yaşama döndüğünü ve hücreyi öldürdüğünü keşfetti.
Dünya çapında tüm insanların yaklaşık yüzde 17’sinin kanser ve kanser kaynaklı hastalıklardan yaşamını yitireceği tahmin ediliyor. Birçok hayvanda mevcut olan bu hastalığa, ortalama 70 sene yaşayan fillerde de rastlanılıyor. İnsanlara kıyasla 100 kat daha fazla potansiyel kanser hücresine sahip olan bu hayvanlardan, ilginç bir şekilde yalnızca yüzde 5’i kansere yakalanıyor. Chicago Üniversitesi Tıp Merkezi’nde görevli bilim insanları, filleri kansere karşı etkili bir şekilde koruyan geni keşfetmeyi başardı.
LIF6 (leukemia inhibitory factor 6) olarak isimlendirilen bu gene ‘ölü gen’ veya ‘zombi gen’ de deniliyor. Bunun nedeni ise ölü olarak üretilen genin kendi kendine hayata dönmesi. Bu ilginç gen, insanlarda da bulunan ve tümörleri yok etmekle görevli olan p53 geni tarafından üretiliyor. Bilim insanları, insanlardan farklı olarak fillerde 20 adet p53 kopyasının bulunduğunu ve bunlardan bazılarının bir hata sonucu ölü olarak üretildiğini fark etmiş. Ancak yapılan gözlemler sonucunda, ölü olarak üretildiği için işe yaramaz olduğu düşünülen bu genler sanıldığının aksine kanseri önleme konusunda son derece etkili olduğu anlaşılmış. Bu genlerden birisi olan LIF6, hatalı DNA barındıran hücre saptadığı anda yaşama dönüyor ve hızlı bir şekilde işbaşı yapıyor.
İlk incelemeler, zombi genin özel bir protein zinciri oluşturduğunu ve bu zincirle kanserli hücrenin enerji kaynağı olan mitokondride delikler açtığını ortaya koydu. Mitokondrinin zarar görmesi sonucunda enerjisiz kalan hücre, bölünmeye fırsat bulamadan ölüyor ve kanser riski ortadan kaldırılmış oluyor.
LIF6, kanserli hücrelerle savaşan diğer genlere kıyasla çok daha hızlı hareket ediyor. Böylece kanserli hücrelerin yayılmasına fırsat tanımıyor. Filler üzerinde yapılan incelemeler, bu özel genin uzun bir süredir bu hayvanlarda bulunduğunu ve kanseri önlemekte kullanıldığını gösteriyor.
Maalesef bu genin bizim yararımıza çalışmasını sağlayabilecek teknolojiye sahip değiliz, ancak bilim insanları LIF6’yı inceleyerek ölü olarak üretilen genlerin nasıl hayata dönebildiğini anlamaya çalışıyor.